Í dag eru liðin 76 ár síðan uppreisnin í Varsjá hófst. Á fyrstu fjórum dögum náðu uppreisnarmenn umtalsverðum hluta borgarinnar á sitt vald. Pólskir fánar héngu á hæstu byggingum borgarinnar, blöð og komu út og sjálfstæðar útvarpssendingar hófu göngu sína.
Ég hef heimsótt uppreisnarsafnið í Varsjá. Sú minning skildi mest eftir sig var veggur með litlum miðum sem íbúarnir höfði sent sín á milli en ungir skátar sáu um póstþjónustu á tímum uppreisnarinnar. Miðarnir voru nefnilega ekki svarthvítir eins og flestar myndirnar heldur skrifaðir með pennum í alls konar litum á alls konar pappír. Og skilaboðin voru oftast: “FLESTIR DAUÐIR HÉR. EN HJÁ YKKUR?”
Uppreisnarmenn áttu við ofurefli að etja. Þjóðverjar lömdu uppreisnina niður af ómennskri hörku og Stalín gerði lítið til að hjálpa. Uppreisnin varði í tvo mánuði og hafði skelfilegar afleiðingar fyrir borgina og íbúa hennar. Tugþúsundir óbreyttra borgara voru teknir af lífi í Wola-hverfinu og á öðrum stöðum í borginni. Samtals létust um 200 þúsund manns. Varsjá hér um bil jöfnuð við jörðu, ekki aðeins í stríðsátökum heldur með skipulögðu niðurrifi eftir að átökunum lauk. Fyrir vikið eru flest “gömul” hús í Varsjá í á aldrinum við húsin í Hlíðunum.
Þrátt fyrir ósigurinn þá varð það engu að síður þannig að þessa tvo mánuði voru nokkrir ferkílómetrar í Varsjá sem voru hvorki undir stjórn nasista eða kommúnista. Það áttu eftir að líða 45 ár þangað til að það varð raunin að nýju.
- Taívan má ráða sér sjálft - 15. ágúst 2022
- Velheppnaður miðbær Selfoss - 26. júlí 2021
- Óþarfa bjölluat á göngustígum - 19. júlí 2021
