Söluvirði Símans er ekki fundið fé

Nú þegar hyllir undir sölu Símans er vert að huga að því hvernig skynsamlegast sé að verja þeim fjármunum sem ríkissjóður mun þá losa um.

Sala á eignarhlut ríkisins í Símanum er nú loksins komin á rekspöl á ný og mun ráðgjöf vegna sölunnar verða boðin út á næstunni. Fjármálaráðherra fer með eignarhlut ríkisins í Símanum nú og hefur hann lýst yfir vilja sínum til að selja þann hlut fyrr en seinna. Eins og staðan er á fjármálamarkaði nú er margt sem bendir til þess að hagstætt verði fengist fyrir Símann ef fljótlega yrði af sölunni.

Fyrir nokkrum misserum fóru fyrirætlanir um sölu Símans út um þúfur. Menn voru of seinir til þegar aðstæður voru hagstæðar og þegar til kom hafði áhugi kaupenda minnkað og verðið sem ríkið vildi fá var einfaldlega of hátt fyrir markaðinn. Vonandi hafa menn lært af þessari reynslu. Þótt það eigi í sjálfu sér ekki að vera markmið ríkissjóðs að selja á uppsprengdu verði er tvímælalaust heppilegra fyrir ríkið að selja á þeim tíma sem markaðurinn er tilbúinn til að kaupa.

Aðalmarkmiðið er auðvitað að losa um eignarhald ríkisins á fyrirtækinu enda hefur ríkissjóður engu hlutverki að gegna með að reka símafyrirtæki sem er í bullandi samkeppni við önnur fyrirtæki á markaði. En markið er enn langt undan. Töluverðar tregðu gætir í herbúðum framsóknarmanna með söluna og hafa ýmsir framsóknarmenn gagnrýnt þessi áform harkalega á opinberum vettvangi. Stefna ríkisstjórnarinnar, eins og hún kemur fram í stefnuyfirlýsingu stjórnarinnar frá 23. maí sl., er hins vegar alveg skýr:

Á undanförnum árum hefur verið unnið að sölu á eignarhlut ríkisins í fyrirtækjum á samkeppnismarkaði. Fylgt verði eftir heimild Alþingis um sölu á hlut ríkisins í Landssíma Íslands og þess gætt að sala fyrirtækisins fari fram þegar markaðsaðstæður eru hagstæðar og þannig tryggt að ríkissjóður fái sanngjarnt verð fyrir eign sína. Tryggt verður að núverandi þjónusta við almenning á þessu sviði skerðist ekki.

Það verður erfitt fyrir framsóknarmenn að standa gegn þessari skýru stefnu sem stjórnarsáttmálinn markar. Nú eru aðstæður hagstæðar og allt útlit fyrir að ríkissjóður fengi hagstætt verð fyrir eign sína.

En segjum svo að þessi áform gengju eftir og ríkinu tækist að selja hlut sinn í Símanum og sanngjörnu verði, sem myndi væntanlega vera um 40 milljarðar króna. Hvaða þýðingu hefði það? Er hægt að halda því fram að ríkissjóður hefði þar með hagnast um 40 milljarða, að þessir fjármunir væru fundið fé?

Menn hafa auðvitað séð það fyrir sér að milljarðana mætti nota í ýmis góð mál, vegaframkvæmdir og þar fram eftir götunum. Síðast þegar menn stóðu frammi fyrir því að ætla að selja símann voru að sama skapi uppi áætlanir um verja fjármununum í ýmis góð mál, eins og endranær. Í pistli sem undirritaður skrifaði á Deigluna 12. maí árið 2000 fjallaði hann um ráðstöfun þess fjár sem kæmi í hlut ríkisins við sölu verðmætra fyrirtækja:

Þótt hugsanlegt andvirði þeirra ríkiseigna sem til stendur að selja hér á landi sé mun miklu minna en þessi stjarnfræðilega upphæð frá Bretlandi, þá er engu að síður um að tefla nokkur verðmætustu fyrirtækin í eigu ríksins og ljóst að þau verða bara seld einu sinni. Andvirði þeirra er ekki happdrættisvinningur heldur fjármunir sem ríkið á bundið í þessum fyrirtækjum. Ríkið hagnast því í raun ekkert á sölu þeirra, því engin viðbótareign verður til. Hins vegar mun hugsanleg sala breyta eignum í peninga og þá peninga á að fara með eins og aðra peninga sem ríkisvaldinu áskotnast. Annað hvort hefði átt að greiða niður skuldir ríkissjóðs með þeim, eða nota svigrúmið til að lækka skattbyrði borgaranna. Hvor leiðin sé heppilegri er hagfræðilegt úrlausnarefni, en að mati DEIGLUNNAR hefðu aðrar leiðir aldrei átt að koma til álita.

Þeir fjármunir sem ríkissjóður fær út úr væntanlegri sölu Símans eru því ekki fundið fé. Þótt tekist hafi að grynnka mjög verulega á skuldum ríkissjóð á undanförnum árum þá hvíla enn miklar skuldir á ríkissjóði. Þrátt fyrir að yfir 50 milljarðar hafa verið settir til hliðar á síðustu árum til að mæta lífeyrisskuldbindingum ríkissjóðs í framtíðinni þá vantar enn verulega upp á að þær miklu skuldbindingar séu fyllilega tryggðar. Áður en menn ráðast í að þvera firði, bora göng eða byggja menningarhús út um hvippinn og hvappinn, þá ættu þeir að hugsa um hvernig hyggilegast sé að ráðstafa þeim fjármunum sem ríkissjóður losar vonandi um við sölu Símans.

Latest posts by Borgar Þór Einarsson (see all)

Borgar Þór Einarsson skrifar

Borgar hefur skrifað á Deigluna frá stofnun, 3. febrúar 1998.